المراجعات (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید عبدالحسین شرف‌الدین |
| موضوع | اثبات حقانیت شیعه |
| سبک | مناظره‌ای |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | گوناگون |
المُراجعات کتابی درباره اثبات حقانیت شیعه و امامت بلافصل امام علی(ع) پس از پیامبر(ص) است. این کتاب مجموعه نامه‌های مبادله شده میان سید عبدالحسین شرف‌الدین از عالمان شیعه در لبنان و شیخ سلیم البشری از عالمان اهل‌سنت در مصر است. در این کتاب، دلایل متعدد امامت علی(ع) از قرآن و روایاتی که در منابع اهل سنت بوده و مورد قبول آنهاست، بیان شده و ابهاماتی که برای اهل سنت در این زمینه وجود دارد، به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است.
شخصیت مؤلف و شیخ سلیم البشری
مؤلف کتاب سید عبدالحسین شرف‌الدین موسوی عاملی (۱۲۹۰-۱۳۷۷ق) از مجتهدان شیعه لبنانی و عالمان مدافع تقریب مذاهب اسلامی و از رهبران نهضت استقلال لبنان بود.
شیخ سُلَیم البُشری المالکی از علمای اهل‌سنت، عهده‌دار دو دوره ریاست دانشگاه الازهر مصر بوده است. علامه شرف‌الدین در سفرش به مصر به سال ۱۳۲۹ق با او دیدار می‌کند و آن دیدار باعث مباحثه آن دو درباره اعتقادات شیعه و سنی می‌شود که به صورت ۱۱۲ نامه ادامه پیدا می‌کند. آن دو تصمیم می‌گیرند مجموعه این مکاتبات را به چاپ برسانند ولی مبارزات سیاسی اجتماعی علامه شرف الدین این کار را به تأخیر انداخت. در سال ۱۳۳۸ق اشغالگران فرانسوی به منزل و کتابخانه علامه حمله کرده و بخشی از تألیفات او را آتش زدند اما شرف‌الدین با نوشتن مضمون آن سؤال و جواب‌ها دوباره کتاب را سامان داد؛ هرچند عین الفاظ شیخ الازهر و عین پاسخ‌های خود او نبود. خود ایشان در مقدمه کتاب بیان می‌کند که همه آنچه بین او و شیخ سلیم البشری رد و بدل شده را در کتاب آورده است. این کتاب اولین بار در سال ۱۳۵۵ق در شهر صیدای لبنان به چاپ رسید.
ویژگی‌های کتاب
نام دیگر این کتاب "المناظرات الازهریة و المباحثات المصریة" است.
مکتوب بودن مباحث رد بدل شده اتقان علمی آن را بالا می‌برد و به هریک از طرفین این فرصت را می‌دهد تا با فرصت کافی محکم‌ترین پاسخها را به طرف مقابل بدهند.
این کتاب بدون کوچکترین توهین و با انصافی متقابل تالیف گشته است. این کتاب یکی از کتب مهم عقاید استدلالی شیعه است که دارای منابع قوی و مستدل با لحنی روان است.
موضوع و محتوای کتاب
این کتاب در زمره آثار فاخری چون عبقات الانوار میر حامد حسین هندی، احقاق الحق قاضی نورالله شوشتری ، الغدیر علامه امینی در اثبات حقانیت شیعه و امامت و جانشینی بی‌واسطه امام علی(ع) قرار دارد.
به اعتقاد شیعه پیامبر اکرم بارها علی (ع) را به عنوان جانشین بدون واسطه خود معرفی کرده است و به اعتقاد اهل سنت پیامبر بدون اینکه کسی را به عنوان جانشین خود معرفی کند از دنیا رفت. در این کتاب مؤلف با استفاده از قرآن و احادیث مورد قبول اهل سنت در منابع حدیثی خودشان، اعتقاد شیعه را اثبات کرده و شبهات آنان را پاسخ می‌دهد.
کتاب دو بخش دارد:
بخش اول کتاب
در بخش اول کتاب، امامت و مذهب در قالب ۱۶ نامه مورد بحث قرار می‌گیرد. در این قسمت به این موضوعات پرداخته شده است:
- سبب عدم پیروی شیعه از مذاهب چهارگانه اهل سنت و تبعیت آنها از مذهب اهل بیت
- عدم ترجیح دیدگاه‌های علمای اهل سنت بر مذهب شیعه
- جایگاه اهل بیت در اسلام
- راه حل اختلافات بین شیعه و سنّی
- ادله قرآنی و روایی برتری مذهب اهل بیت
- حدیث ثقلین و تواتر آن
- بیان روایاتی از پیامبر از جمله حدیث سفینه در بیان جایگاه اهل بیت
- منظور از اهل بیت در آیات و روایات
- احتجاج ۱۲ نفر از اهل سنت به رجال شیعه در صحاح اهل سنت (مهمترین منابع روایی اهل سنت)
- معرفی یکصد نفر از رجال شیعه که در سند روایات مورد قبول اهل سنت واقع شده‌اند
- اعتراف شیخ سلیم به کفایت تبعیت از مذهب اهل بیت در کنار مذاهب اهل سنت
بخش دوم کتاب
در بخش دوم کتاب، مباحث امامت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) در مباحثی طولانی و در ضمن ۹۳ نامه مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد:
- روایات فراوانی از اهل سنت از جمله حدیث آغاز بعثت (حدیث انذار)، حدیث منزلت، پیمان برادری اول و دوم، ماجرای سد ابواب (بستن درب منزل همه اصحاب به مسجدالنبی به جز درب منزل علی‌علیه‌السلام)
- روایاتی که برتری حضرت علی (ع) بر دیگران را اثبات می‌کند
- آیه ولایت و منظور از لفظ «ولی» در آیات قرآن و روایات
- حدیث غدیر و تواتر آن
- چهل حدیث از طریق شیعه و علت اینکه چرا اهل سنت آنها را نقل نکرده‌اند
- علی (ع) وارث و وصی پیامبر
- بحث همسران پیامبر و علت نپذیرفتن احادیث عایشه و پذیرش احادیث ام سلمه
- عدم اجماع اصحاب بر جانشینی غیر علی‌علیه‌السلام
- علت اینکه امام علی پس از مدتی از مطالبه حق خویش سکوت اختیار کرد
- حدیث قرطاس و نسبت ناروا دادن بعضی اصحاب به پیامبر در روزهای پایان عمر ایشان
- تخلف بعضی اصحاب از لشکر اسامه و لعنت فرستادن پیامبر بر آنها
- بعید دانستن اینکه صحابه بعد از رحلت پیامبر تصریحات او به جانشینی علی (ع) را رها کرده باشند و پاسخ آن
- احتجاجات امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) و برخی از صحابه پس از غصب خلافت
- تقدم شیعه در تدوین علوم.
جایگاه کتاب
انتشار این کتاب مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت و به زبانهای مختلف ترجمه و بارها تجدید چاپ شد. برخی عالمان اهل سنت در مقام دفاع از مذهب خود این کتاب را مورد نقد و حمله قرار دادند که از سوی عالمان شیعه به آنها پاسخ داده شد. کتاب تشیید المراجعات و تفنید المکابرات از سید علی حسینی میلانی مهمترین این دفاعیه‌ها است.
ترجمه و تحقیق‌ها
ترجمه‌های فارسی
اصل این کتاب به زبان عربی بوده و چندین ترجمه فارسی دارد.
- ترجمه اول توسط سردار کابلی صورت گرفت و با نام مناظرات شیعه و سنی به چاپ رسید.
- ترجمه دوم توسط ابوالفضل نجم آبادی صورت گرفته و انتشارات آیت الله بروجردی آن را منتشر کرد.
- ترجمه بعدی توسط محمد صادق نجمی با نام مناظره علمی منتشر شد.
- ترجمه دیگر از محمد جعفر امامی است که تحت عنوان رهبری امام علی در قرآن و سنت به چاپ رسیده است.
- علی اصغر مروج خراسانی با حذف قسمت‌های فنی و گزینش بخش‌های مهم‌تر کتاب، آن را تحت عنوان حق‌جو و حق‌شناس منتشر کرد که پانوشت‌های تحقیقی حسین راضی را نیز به همراه دارد. این کتاب در قالب ۷۲ گفت و گو است.
سایر ترجمه‌ها
این کتاب توسط مجمع جهانی اهل بیت به زبانهای اردو (سال ۱۳۶۹)، فرانسوی (سال ۱۳۷۱)، تاجیک (۱۳۷۶)، روسی (۱۳۷۶)، ترکی استانبولی (۱۳۷۷)، فولانی (۱۳۸۵) و کردی (۱۳۸۵) ترجمه و چاپ شده است.
ترجمه‌های دیگری نیز وجود دارد: انگلیسی: توسط یاسین الجیبوری، اسپانیولی توسط فیصل مورهل با نام ، آلمانی با نام Die Konsultation و اندونزیایی با نام Dialog Sunnah Syi'ah که همگی چاپ شده‌اند.
تحقیق‌ها
حسین راضی در ضمن تحقیقی علاوه بر بیان شماره جلد و صفحۀ کتاب‌های ذکر شده از سوی مؤلف، منابع دیگری را نیز برای احادیث کتاب ذکر کرده است. این تحقیق در برخی چاپ‌ها از جمله چاپ مجمع جهانی اهل بیت(ع) وجود دارد.
تحقیق دیگر توسط محمد جمیل حمود انجام گرفته و حاشیه‌هایی بر بعضی مطالب کتاب زده شده است.
تحقیق دیگری در مرکز تحقیقات دفتر تبلیغات اسلامی قم صورت گرفته که به چاپ نرسیده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۴۷۷.
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۴۷۷.
- ↑ سید عبدالله شرف الدین (فرزند مؤلف) در پانوشت کوتاهی بر کتاب بغیة الراغبین پدرشان، اولین سال انتشار کتاب را ۱۳۵۵ق در چاپخانه العرفان شهر صیدا معرفی می‌کند.
- ↑ موسوعة الامام السید عبدالحسین شرف الدین ج۷، ص۳۳۱۶
منابع
- شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا؛ مقالات و مباحث، شخصیت‌شناسی و کتابشناسی (جلد ۳)، قم، کتابشناسی شیعه (وابسته به موسسه فرهنگی کتابشناسی بزرگ شیعه)، ۱۳۹۳ش.
پیوند به بیرون